Kącik logopedyczny - oddychanie
PRAWIDŁOWE ODDYCHANIE A MOWA...
Oddychanie jest bardzo ważnym i nieodłącznym elementem procesu mówienia. Jednak musi być to oddychanie prawidłowe. Od pierwszych chwil życia, na długo przed tym zanim dziecko zacznie mówić - oddycha, ćwicząc mięśnie oddechowe, a pośrednio - artykulacyjne. Nieprawidłowy sposób oddychania często już bardzo wcześnie warunkuje późniejsze wady wymowy. Można pomyśleć: Co oddychanie ma wspólnego z wadami wymowy? Ma - i to bardzo wiele.
Drodzy Rodzice, pamiętajcie - prawidłowy oddech - to oddech nosem. Nie ustami! Przy normatywnym, fizjologicznym oddechu buzia jest zamknięta.
Jeśli Twoje dziecko stale/często oddycha ustami...
- sprawdź, czy nie ma przerostu trzeciego migdałka - należy wykonać badanie endoskopowe u laryngologa. Przerosty trzeciego migdała, oprócz nieprawidłowego oddychania mogą prowadzić do niedosłuchu, wadliwej wymowy niektórych głosek oraz zmiany barwy głosu dziecka na grubszy, chrapliwy;
- być może jest alergikiem - nos zatkany stale katarem alergicznym uniemożliwia prawidłowy oddech i dziecko oddycha buzią
- możliwe, że ma obniżone napięcie mięśniowe - wówczas żuchwa opada, wargi nie zamykają się i kształtuje się ustny tor oddechowy
- nie podawaj mu smoczka ani butelki - ssanie tych przedmiotów bardzo utrwala ustny tor oddechowy
WPŁYW ODDYCHANIA USTAMI NA MOWĘ I PRACĘ NARZĄDÓW MOWY:
- utrwala się nieprawidłowa pozycja języka - płaska, co ogranicza ruchomość i pionizację języka.
- wymowa międzyzębowa - wymowa głosek s z c dz, sz ż cz dż, ś ź ć dź, t, d, n, l (lub tylko niektórych z nich) z językiem wsuniętym między zęby (poza jamą ustną) - spowodowane jest to stałą płaską pozycją języka
- duże prawdopodobieństwo wadliwej wymowy głosek, które wymagają pionizacji języka (sz, ż, cz, dż, l, r, t, d)
- osłabiona praca i napięcie mięśni warg
- wady zgryzu - język, który stale spoczywa ułożony płasko na dole jamy ustnej lub wręcz wypada z ust oddziałuje na zęby, z niby niewielką, ale stałą siłą nacisku, powodując wady zgryzu (przodozgryz, zgryz otwarty, wychylenia zębów lub całych łuków zębowych, zęby rotujące do wewnątrz)
- nieprawidłowe funkcje połykania i żucia - wymagają one pełnej sprawności języka oraz spionizowanej pozycji języka
- skrócona jest faza wydechowa - mówimy na wydechu, jeśli faza wydechowa jest krótka, może to prowadzić do zaburzeń fonacyjnych i zaburzeń faz wdech-wydech podczas mówienia
WAŻNE! Zbyt długie i częste ssanie smoczka, butelki, palca, czy innych przedmiotów sprzyja oddychaniu ustami zamiast nosem. Może się przez to wykształcić nawykowe oddychanie torem ustnym, nawet jeśli drogi oddechowe są drożne.
Jeśli Twoje dziecko oddycha buzią i ma problemy logopedyczne, w pierwszej kolejności należy udać się do laryngologa by sprawdzić przyczynę. Po usunięciu/leczeniu przyczyny należy jak najszybciej rozpocząć terapię logopedyczną.
Logopeda Maria Brzezińska